Dernek: Kazanç paylaşma dışında, kanunlarla yasaklanmamış belirli ve ortak bir amacı gerçekleştirmek üzere, en az yedi gerçek veya tüzel kişinin, bilgi ve çalışmalarını sürekli olarak birleştirmek suretiyle oluşturdukları tüzel kişiliğe sahip kişi topluluklarını ifade eder.

Dernek kuruluşu nasıl yapılır?

1 – Öncelikle dernek kurmak için belli bir amaç ve bu amaç etrafında toplanmış en az 7 kişi olmanız gerekir. Kanunen az 7 kişi ile bir sınırlandırma getirilmişse de bu hususta bir üst sınır söz konusu değildir. Üyeler arasında üye statüleri belirlenmelidir.

2 – Derneğin bir adı olmalıdır. Derneğin adı belirlenirken 5253 Sayılı Dernek Kanunu’nda belirlenen hususlara çok dikkat edilmelidir.

 3 – Dernek tüzüğü oluşturulması gerekmektedir. Dernek tüzüğü yazımında şubeli ve şubesiz olmak üzere iki farklı şekil bulunmaktadır. Dernekler Başkanlığı tarafından hazırlanan örnek tüzüklerden faydalanabilirsiniz.

4 – Dernek adresi belirlenmesi gerekmektedir. Eğer dernek adresi olarak seçtiğiniz binada farklı ikamet adresleri varsa hepsinden bu binada dernek kurulmasına izin verdiklerini gösteren ıslak imzalı rıza metni imzalatmanız gerekir.

5 – Dernek kurmak için gerekli belgeleri temin etmeniz gerekir. Bu belgeler :

-Gerçek veya tüzel en az yedi kurucu tarafından doldurulmuş ve imzalanmış Kuruluş Bildirimi Formu (Dernekler Yönetmeliği Ek-2’de örneği bulunan),1 Adet

-Dernek kurucuları tarafından her sayfası imzalanmış Dernek Tüzüğü,1 Adet

-Dernek kurucuları arasında tüzel kişiliklerin bulunması halinde; bu tüzel kişilerin unvanı, yerleşim yeri ve kuruluş belgesi ile tüzel kişiliklerin organları tarafından yetkilendirilen gerçek kişi de belirtilmek kaydıyla bu konuda alınmış kararın örneği,1 Adet

-Kurucular arasında yabancı dernek veya dernek ve vakıf dışında kar amacı gütmeyen kuruluşlar bulunması halinde, bu tüzel kişilerin derneklere kurucu olabilmesine dair İçişleri Bakanlığınca izin verildiğini belirten dernek kurucuları tarafından imzalanmış yazılı beyan, 1 Adet

-Kurucular arasında yabancı uyruklular varsa, bunların Türkiye’de yerleşme hakkına sahip olduklarını gösterir belgelerin örnekleri,1 Adet

-Dernek merkezinin (ikametgah) tapu kütüğünde mesken olarak gösterilen yerlerde bulunacak olması halinde kat malikleri kurulunun oybirliği ile alacağı karar örneği (muvafakatname),

6 – Son olarak da dernek kurmak için başvuru yapmanız gerekmektedir. Dernek kurmak için Dernekler Büro Amirliği’ne başvurmanız gerekmektedir. Kurucu üyelerden biri bu başvuruyu yapabilir. Tüm evraklarınız eksiksiz olduğunda ilinizde bulunan Dernekler Büro Amirliği’ne başvuru yapmalısınız.

Dernek kurma şartları nelerdir ?

Dernek kurmak ve üye olmak anayasal ve kanunlar güvencesinde tanınmış haklardır. Medeni kanun çerçevesinde 56-100. maddelerinde bu hak kuruma altına alınmıştır. Ancak dernek kurmak ve üye olmak için bazı istisnalar vardır. Bunlar:

Fiil ehliyeti sahip olmak.

Hukuka ya da ahlaka aykırı bir dernek kurulamaz.

Dernek üyeleri ve kurucuları bireysel kazanç paylaşımını amaçlamaz.

Dernek kuruluşu yapıldıktan sonra 6 ay içerisinde genel kurul yapılmak zorundadır. Bu kurulda en az 5 asil, 5 yedek yönetim kurulu üyesi ve 3 asil, 3 yedek denetim kurulu üyesi belirlenmelidir. Bu aşamada üye sayısı en az 16 olmalıdır.

TSK üyeleri, kolluk kuvvetleri ve kamu çalışanlarının dernek kurması ve üye olması özel kanunlarla getirilen kısıtlamalarla saklıdır.

Dernek kurmak için gerekli belgeler nelerdir ?

-Gerçek veya tüzel en az yedi kurucu tarafından doldurulmuş ve imzalanmış Kuruluş Bildirimi Formu (Dernekler Yönetmeliği Ek-2’de örneği bulunan),1 Adet

-Dernek kurucuları tarafından her sayfası imzalanmış Dernek Tüzüğü,1 Adet

-Dernek kurucuları arasında tüzel kişiliklerin bulunması halinde; bu tüzel kişilerin unvanı, yerleşim yeri ve kuruluş belgesi ile tüzel kişiliklerin organları tarafından yetkilendirilen gerçek kişi de belirtilmek kaydıyla bu konuda alınmış kararın örneği,1 Adet

-Kurucular arasında yabancı dernek veya dernek ve vakıf dışında kar amacı gütmeyen kuruluşlar bulunması halinde, bu tüzel kişilerin derneklere kurucu olabilmesine dair İçişleri Bakanlığınca izin verildiğini belirten dernek kurucuları tarafından imzalanmış yazılı beyan, 1 Adet

-Kurucular arasında yabancı uyruklular varsa, bunların Türkiye’de yerleşme hakkına sahip olduklarını gösterir belgelerin örnekleri,1 Adet

-Dernek merkezinin (ikametgah) tapu kütüğünde mesken olarak gösterilen yerlerde bulunacak olması halinde kat malikleri kurulunun oybirliği ile alacağı karar örneği (muvafakatname),

Dernek üyeleri eşit haklara sahiptir. Dernek tüzüklerinde, üyeler arasında dil, ırk, renk, cinsiyet, din ve mezhep, aile, zümre ve sınıf farkı gözeten hükümler bulunamaz ve tüzüğe eşitliği bozan veya bazı üyelere ayrıcalık tanıyan hükümler konulamaz. (Dernekler Kanunu m.18)

Dernek üyelerinin hakları nelerdir?

Derneğe katılmakla üye, Kanunda ve dernek tüzüğünde belirtilen bazı haklara sahip olur. Bu haklar üyeliğe bağlıdır, devredilemez ve miras bırakılamaz.

1-) Katılma hakları:

  • Oy hakkı: Her üyenin 1 oy hakkı vardır. Üyeler, oylarını bizzat kullanmak zorundadırlar. Üyeler; kendileri, eşleri, üstsoyları veya altsoyları ile dernek arasındaki bir hukuki işlem ile ilgili kararlarda oy kullanamazlar.
  • Genel kurulu toplantıya davet ettirme hakkı: Bu hak, üyelerin beşte biri tarafından yazılı olarak kullanılabilmektedir. Yönetim kurulu, talep üzerine genel kurulu toplantıya çağırır.
  • Genel kurul toplantısında gündeme ek madde koydurma hakkı: Genel kurul toplantısında hazır bulunan üyelerin onda biri, görüşülmesini istedikleri hususları gündeme koydurabilirler.

2-) Yararlanma hakları: Derneğin tesislerinden ve faaliyetlerinden yararlanma imkanı sunan haklardır.

3-) Koruma hakları:

  • Derneğin amacını koruma hakkı: Her üyenin, derneğin amacının değiştirilmemesini isteme hakkı vardır.
  • Şikayet hakkı: Her üye, dernek organlarını, genel kurula şikayet edebilme hakkına sahiptir.
  • Dernekten çekilme hakkı: Her üye, dernek üyeliğinden istifa hakkına sahiptir.
  • İtiraz hakkı: Her üyenin, genel kurulun kanuna veya dernek tüzüğüne aykırı kararlarına karşı mahkemeye başvurma hakkı bulunmaktadır.

Siz de dernek kurmak istiyorsanız ; derneğinizin kanun ve yönetmeliklere uygun bir şekilde kuruluş işlemlerinin tamamlanması ve sürecin devamı, hak ve yükümlülüklerinizi öğrenmek gibi tüm konularda Kocaeli’de bulunan Siyah Hukuk ve Danışmanlık Büromuza başvurarak avukatlarımızdan hukuki destek alabilirsiniz. Bakınız : Kocaeli hukuk ve avukatlık bürosu