Hemen Göz Atın !
Yaşadığımız Kocaeli’nin, sanayi bölgesinde olması karşısında olumsuz durumlar ile karşılaşmamak adına dikkatli olunmalıdır. Kocaeli’de iş hukuku alanında uzman olan avukatlarımız tarafından hukuki destek verilmektedir. Dolayısıyla iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili olarak mutlak surette danışmanlık almanızı tavsiye ederiz.
İş Sağlığı ve Güvenliği Nedir?
İSG yönetiminin amacı, çalışanların yararlanmasını ve sağlığının bozulmasın önlemek ve işyerlerinin sağlıklı ve güvenli olmasını sağlamaktır. Yaralanma ve sağlığın bozulması bir kişinin fiziksel, ruhsal veya zihinsel sağlığı üzerindeki olumsuz etkilerdir. Bu etkiye neden olabilecek potansiyel kaynaklar tehlike olarak adlandırılır. Tehlike olarak tanımladığımız potansiyel zarar verme olasılığı olan her şeyin sonucu risk olarak tanımlanan belirsizlik etkisidir.
İş sağlığı ve güvenliği yönetiminde üç ayak vardır; Devlet, işveren ve çalışandır. 4857 ayılı İş Kanunu ve 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu bu üç unsura önemli görevler yüklemiştir. Devletin görevleri, izlemek, teftiş etmek ve denetlemek olarak 4857 sayılı İş Kanunu’nda tanımlanmıştır.
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda ise işveren ve çalışanın görev ve sorumlulukları tanımlanmıştır. İşverene görev ve sorumluluklarını yerine getirirken İSG profesyonellerinden destek alması imkanları da sağlanmıştır.
İSG profesyonelleri; işyeri hekimi, iş güvenliği uzmanı, diğer sağlık personeli olarak tanımlanmaktadır.
İş sağlığı ve güvenliği, İş Güvenliği Uzmanı
İş güvenliği uzmanı, iş yeri hekimi ve diğer sağlık personelleri için 6331 sayılı Kanun’un 6, 8, 24, 27, 30 ve 31. Maddeleri ile 3046 sayılı Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nın Teşkilat ve Görevleri Hakkındaki Kanun’un 2 ve 12. Maddelerine dayanarak hazırlanan İş Sağlığı ve Güvenliği Hizmetleri Yönetmeliği’nde;
- İşverenin iş sağlığı ve güvenliği hizmetleriyle ilgili yükümlülükleri
- Katılım sağlama ve bilgilendirme yükümlülüğü
- Sağlık ve güvenlik kayıtları, onaylı deftere ilişkin yükümlülükleri
- Çalışanın hak ve yükümlülükleri
- Hizmetin çalışanlara ücretsiz verilmesi
- İş yeri sağlık ve güvenlik biriminin kurulması
- İş sağlığı ve güvenliği hizmetinin yürütülmesi amacıyla sağlanacak şartlar
- Ortak sağlık güvenlik birimi, çalışma usul ve esasları, İSGB ve OSGB’lerin görev, yetki ve sorumlulukları açıklanmıştır.
6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu’nda iş güvenliği uzmanı; Usul ve esasları yönetmelikle belirlenen, iş sağlığı ve güvenliği alanında görev yapmak üzere Bakanlıkça yetkilendirilmiş, iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip, Bakanlık ve ilgili kuruluşlarında çalışma hayatını denetleyen müfettişler ile mühendislik veya mimarlık eğitimi veren fakültelerin mezunları ile teknik elemanı olarak tanımlanmıştır.
İş kazası ise; İşyerinde veya işin yürütümü nedeniyle meydana gelen, ölüme sebebiyet veren veya vücut bütünlüğünü ruhen ya da bedenen engelli hâle getiren olayı ifade etmektedir. 5510 sayılı Kanun’un 13.maddesinde yer alan durumlar iş kazası olarak kabul edilmektedir bu husus sınırlı sayı ilkesine tabidir. Belirlenen hallere uyan iş kazaları neticesinde kanundan doğan haklara sahip olunabilmektedir.
Söz konusu hususların incelenebilmesi adına Kocaeli’de bulunan ofisimiz destek vermektedir. Dolayısıyla işçi avukatı, işveren avukatı, Kocaeli avukat gibi aramalarınızda destek için iletişim sayfamızı ziyaret edebilirsiniz.
İş Sağlığı ve Güvenliği Hususunda İşverenin Yükümlülükleri
İşverenin Genel Yükümlülükleri
İşverenin genel yükümlülükleri ilgili kanunda açıklanmış olup bu yükümlülükler aşağıda belirtilmiştir.
1) İşveren, çalışanların işle ilgili sağlık ve güvenliğini sağlamakla yükümlü olup bu çerçevede;
- a) Mesleki risklerin önlenmesi, eğitim ve bilgi verilmesi dâhil her türlü tedbirin alınması, organizasyonun yapılması, gerekli araç ve gereçlerin sağlanması, sağlık ve güvenlik tedbirlerinin değişen şartlara uygun hale getirilmesi ve mevcut durumun iyileştirilmesi için çalışmalar yapar.
- b) İşyerinde alınan iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerine uyulup uyulmadığını izler, denetler ve uygunsuzlukların giderilmesini sağlar.
- c) Risk değerlendirmesi yapar veya yaptırır.
ç) Çalışana görev verirken, çalışanın sağlık ve güvenlik yönünden işe uygunluğunu göz önüne alır.
- d) Yeterli bilgi ve talimat verilenler dışındaki çalışanların hayati ve özel tehlike bulunan yerlere girmemesi için gerekli tedbirleri alır.
(2) İşyeri dışındaki uzman kişi ve kuruluşlardan hizmet alınması, işverenin sorumluluklarını ortadan kaldırmaz.
(3) Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği alanındaki yükümlülükleri, işverenin sorumluluklarını etkilemez.
(4) İşveren, iş sağlığı ve güvenliği tedbirlerinin maliyetini çalışanlara yansıtamaz.
İşverenin risklerden korunma ilkeleri çerçevesinde ilgili kanunda belirtilen ilkeler ile yükümlülüklerini yerine getirmesi gerekir;
- a) Risklerden kaçınmak.
- b) Kaçınılması mümkün olmayan riskleri analiz etmek.
- c) Risklerle kaynağında mücadele etmek.
ç) İşin kişilere uygun hale getirilmesi için işyerlerinin tasarımı ile iş ekipmanı, çalışma şekli ve üretim metotlarının seçiminde özen göstermek, özellikle tekdüze çalışma ve üretim temposunun sağlık ve güvenliğe olumsuz etkilerini önlemek, önlenemiyor ise en aza indirmek
- d) Teknik gelişmelere uyum sağlamak.
- e) Tehlikeli olanı, tehlikesiz veya daha az tehlikeli olanla değiştirmek.
- f) Teknoloji, iş organizasyonu, çalışma şartları, sosyal ilişkiler ve çalışma ortamı ile ilgili faktörlerin etkilerini kapsayan tutarlı ve genel bir önleme politikası geliştirmek.
- g) Toplu korunma tedbirlerine, kişisel korunma tedbirlerine göre öncelik vermek.
ğ) Çalışanlara uygun talimatlar vermek.
İşyerinde Bulunması Gereken Hususlar
İş sağlığı ve güvenliği hizmetlerinin bir işyerinde bulunmasını gerektiren hususlar 6331 sayılı Kanunun ilgili maddesinde açıklanmıştır. İş güvenliği uzmanı ve iş yeri hekimlerinin hak ve yetkileri görevlerini yerine getirmeleri nedeniyle kısıtlanamaz. Bu kişiler, görevlerini mesleğin gerektirdiği etik ilkeler ve mesleki bağımsızlık içerisinde yürütür.
İşverene iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili konularda rehberlik ve danışmanlık yapmak üzere görevlendirilen işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanı, görev aldığı işyerinde göreviyle ilgili mevzuat ve teknik gelişmeleri göz önünde bulundurarak iş sağlığı ve güvenliği ile ilgili eksiklik ve aksaklıkları, tedbir ve tavsiyeleri belirler ve işverene yazılı olarak bildirir. Eksiklik ve aksaklıkların düzeltilmesinden, tedbir ve tavsiyelerin yerine getirilmesinden işveren sorumludur.
Bildirilen eksiklik ve aksaklıkların acil durdurmayı gerektirmesi veya yangın, patlama, göçme, kimyasal sızıntı ve benzeri acil ve hayati tehlike arz etmesi, meslek hastalığına sebep olabilecek ortamların bulunmasına rağmen işveren tarafından gerekli tedbirlerin alınmaması hâlinde, bu durum işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanınca, Bakanlığın yetkili birimine, varsa yetkili sendika temsilcisine, yoksa çalışan temsilcisine bildirilir. En önemlisi bildirim yapmadığı tespit edilen işyeri hekimi ve iş güvenliği uzmanının belgesi üç ay, tekrarında ise altı ay süreyle askıya alınır. Bu bildirimden dolayı işvereni tarafından işyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanının iş sözleşmesine son verilemez ve bu kişiler hiçbir şekilde hak kaybına uğratılamaz. Aksi takdirde işveren hakkında bir yıllık sözleşme ücreti tutarından az olmamak üzere tazminata hükmedilir.
İşyeri hekimi veya iş güvenliği uzmanının iş kanunları ve diğer kanunlara göre sahip olduğu hakları saklıdır. Açılan davada, kötü niyetle gerçek dışı bildirimde bulunduğu mahkeme kararıyla tespit edilen kişinin belgesi altı ay süreyle askıya alınır.
İş Güvenliği Uzmanı
Görev Süresi
İşverenler, iş yeri tehlike sınıfları tebliğinde belirtildiği gibi;
- Çok tehlikeli iş yerlerinde her çalışan için ayda 40 dk
- Tehlikeli iş grubunda her çalışan için ayda 20 dk
- Az tehlikeli iş grubunda ayda 10 dk, iş güvenliği uzmanlığı hizmeti almak zorundadır.
İş sağlığı ve güvenliği, İş Güvenliği Uzmanında bulunması gereken hususlar
İş güvenliği uzmanları bu hizmeti yerine getirirken iş güvenliği uzmanlarının görev, yetki, sorumluluk ve eğitimleri hakkındaki yönetmeliğe uygun çalışırlar. Bu yönetmeliğe göre iş güvenliği uzmanlarının nitelikleri ve görevlendirmeleri belirlenmiş olup aşağıda yer almaktadır.
(1) İşverence iş güvenliği uzmanı olarak görevlendirilecekler, bu Yönetmeliğe göre geçerli iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip olmak zorundadır.
(2) İş güvenliği uzmanlarından; (C) sınıfı belgeye sahip olanlar az tehlikeli sınıfta, (B) sınıfı belgeye sahip olanlar az tehlikeli ve tehlikeli sınıflarda, (A) sınıfı belgeye sahip olanlar ise bütün tehlike sınıflarında yer alan işyerlerinde çalışabilirler.
(3) Birden fazla iş güvenliği uzmanının görevlendirilmesinin gerektiği işyerlerinde, tam süreli olarak görevlendirilen iş güvenliği uzmanlarından sadece birinin(5), işyerinin tehlike sınıfına uygun belgeye sahip olması yeterlidir.
(4) İş güvenliği uzmanlarının görevlendirilmesinde, bu Yönetmeliğe göre hesaplanan çalışma süreleri bölünerek birden fazla iş güvenliği uzmanına verilemez. Ancak vardiyalı çalışma yapılan işyerlerinde işveren tarafından vardiyalara uygun şekilde görevlendirme yapılır.
(5) İşveren, bu Yönetmelikte belirtilen zorunlu çalışma sürelerine bağlı kalmak şartıyla işyerinin tehlike sınıfına uygun olarak görevlendirilmesi zorunlu olan en az bir iş güvenliği uzmanının yanında, Kanunda ve Yönetmelikte belirtilen esas sorumluluklar saklı kalmak kaydıyla iş güvenliği uzmanına yardımcı olmak üzere, iş güvenliği uzmanlığı belgesine sahip ve işyerinin tam süreli sigortalı çalışanları arasından iş güvenliği uzmanı görevlendirmesi yapabilir.
İş güvenliği uzmanları aşağıda belirtilen yükümlülükleri yerine getirmek zorundadır. Bu hususlar önemli olup eksiksiz bir şekilde yerine getirilmelidir.
- a) Rehberlik;
1) İşyerinde yapılan çalışmalar ve yapılacak değişikliklerle ilgili olarak tasarım, makine ve diğer teçhizatın durumu, bakımı, seçimi ve kullanılan maddeler de dâhil olmak üzere işin planlanması, organizasyonu ve uygulanması, kişisel koruyucu donanımların seçimi, temini, kullanımı, bakımı, muhafazası ve test edilmesi konularının, iş sağlığı ve güvenliği mevzuatına ve genel iş güvenliği kurallarına uygun olarak sürdürülmesini sağlamak için işverene önerilerde bulunmak.
2) İş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili alınması gereken tedbirleri işverene yazılı olarak bildirmek.
3) İşyerinde meydana gelen iş kazası ve meslek hastalıklarının nedenlerinin araştırılması ve tekrarlanmaması için alınacak önlemler konusunda çalışmalar yaparak işverene önerilerde bulunmak.
4) İşyerinde meydana gelen ancak ölüm ya da yaralanmaya neden olmayan, ancak çalışana, ekipmana veya işyerine zarar verme potansiyeli olan olayların nedenlerinin araştırılması konusunda çalışma yapmak ve işverene önerilerde bulunmak.
- b) Risk değerlendirmesi;
1) İş sağlığı ve güvenliği yönünden risk değerlendirmesi yapılmasıyla ilgili çalışmalara ve uygulanmasına katılmak, risk değerlendirmesi sonucunda alınması gereken sağlık ve güvenlik önlemleri konusunda işverene önerilerde bulunmak ve takibini yapmak.
- c) Çalışma ortamı gözetimi;
1) Çalışma ortamının gözetiminin yapılması, işyerinde iş sağlığı ve güvenliği mevzuatı gereği yapılması gereken periyodik bakım, kontrol ve ölçümleri planlamak ve uygulamalarını kontrol etmek.
2) İşyerinde kaza, yangın veya patlamaların önlenmesi için yapılan çalışmalara katılmak, bu konuda işverene önerilerde bulunmak, uygulamaları takip etmek; doğal afet, kaza, yangın veya patlama gibi durumlar için acil durum planlarının hazırlanması çalışmalarına katılmak, bu konuyla ilgili periyodik eğitimlerin ve tatbikatların yapılmasını ve acil durum planı doğrultusunda hareket edilmesini izlemek ve kontrol etmek.
ç) Eğitim, bilgilendirme ve kayıt;
1) Çalışanların iş sağlığı ve güvenliği eğitimlerinin ilgili mevzuata uygun olarak planlanması konusunda çalışma yaparak işverenin onayına sunmak ve uygulamalarını yapmak veya kontrol etmek.
2) Çalışma ortamıyla ilgili iş sağlığı ve güvenliği çalışmaları ve çalışma ortamı gözetim sonuçlarının kaydedildiği yıllık değerlendirme raporunu işyeri hekimi ile işbirliği halinde EK-2’deki örneğine uygun olarak hazırlamak.
3) Çalışanlara yönelik bilgilendirme faaliyetlerini düzenleyerek işverenin onayına sunmak ve uygulamasını kontrol etmek.
4) Gerekli yerlerde kullanılmak amacıyla iş sağlığı ve güvenliği talimatları ile çalışma izin prosedürlerini hazırlayarak işverenin onayına sunmak ve uygulamasını kontrol etmek.
5) Bakanlıkça belirlenecek iş sağlığı ve güvenliğini ilgilendiren konularla ilgili bilgileri, İSG KATİP’e bildirmek.
- d) İlgili birimlerle işbirliği;
1) İşyeri hekimiyle birlikte iş kazaları ve meslek hastalıklarıyla ilgili değerlendirme yapmak, tehlikeli olayın tekrarlanmaması için inceleme ve araştırma yaparak gerekli önleyici faaliyet planlarını hazırlamak ve uygulamaların takibini yapmak.
2) Bir sonraki yılda gerçekleştirilecek iş sağlığı ve güvenliğiyle ilgili faaliyetlerin yer aldığı yıllık çalışma planını işyeri hekimiyle birlikte hazırlamak.
3) Bulunması halinde üyesi olduğu iş sağlığı ve güvenliği kuruluyla işbirliği içinde çalışmak,
4) Çalışan temsilcisi ve destek elemanlarının çalışmalarına destek sağlamak ve bu kişilerle işbirliği yapmak.
İş sağlığı ve güvenliği, İş güvenliği uzmanın yetkileri;
- İşyerinde belirlediği hayati tehlikenin ciddi ve önlenemez olması ve bu hususun acil müdahale gerektirmesi halinde işin durdurulması için işverene başvurmak.
- Görevi gereği işyerinin bütün bölümlerinde iş sağlığı ve güvenliği konusunda inceleme ve araştırma yapmak, gerekli bilgi ve belgelere ulaşmak ve çalışanlarla görüşmek.
- Görevinin gerektirdiği konularda işverenin bilgisi dâhilinde ilgili kurum ve kuruluşlarla işyerinin iç düzenlemelerine uygun olarak işbirliği yapmak.
- Tam süreli iş sözleşmesi ile görevlendirilen iş güvenliği uzmanları, çalıştıkları işyeri ile ilgili mesleki gelişmelerini sağlamaya yönelik eğitim, seminer ve panel gibi organizasyonlara katılma hakkına sahiptir. Bu gibi organizasyonlarda geçen sürelerden bir yıl içerisinde toplam beş iş günü kadarı çalışma süresinden sayılır ve bu süreler sebebiyle iş güvenliği uzmanının ücretinden herhangi bir kesinti yapılamaz.
İş güvenliği uzmanları tespit ettikleri hususları tespit ve öneri defteri olarak da bilinen onaylı deftere yazarlar ve imzalarlar. Bu durum iş verene tebliğ edilmiş sayılır. İş güvenliği uzmanları iş kazasına sebep olacak durumların iş veren tarafından düzeltilmemesi ve çalışmaya devam edilmesi durumunda Çalışma İl- İlçe Müdürlüğü’ne yazılı olarak başvuruda bulunarak mevcut durumu rapor ederler.
İş kazası 6331 sayılı kanun ve 5510 sayılı kanunda tanımlanmıştır. Yaralanmalı ve ölümlü iş kazalarında iş veren, iş güvenliği uzmanı soruşturma evresinde şüpheli sıfatıyla yer alabilmektedir. İş kazasının meydana gelme sebeplerinden risklerin değerlendirilmesi, doğru bir şekilde yapılmamış ve alınan önlemlerin yetersizliği söz konusu ise iş güvenliği uzmanlarının da işverenler gibi müteselsilen sorumluluğu bulunmaktadır.
Çalışma neticesinde meydana gelen yaralanma veya ölümlü kazalar ve meslek hastalığı bir takım suç tiplerini doğurmaktadır. Kocaeli’nin sanayi bölgesi olması sebebiyle bu durumlarla sık sık karşı karşıya kalınmaktadır.
Bu suç taksirle yaralama veyahut taksirle öldürme şeklinde karşımıza çıkabilmektedir. Örneğin belirtilen suç tipleri ortaya çıktığı takdirde Cumhuriyet Savcılığı’nca yürütülen soruşturma kapsamında iş güvenliği uzmanı şüpheli veyahut tanık sıfatıyla yer alabilmektedir. Savcılık tarafından yürütülen soruşturma kapsamında bilirkişi incelemesi yapılabilmektedir. Bu incelemede iş sağlığı güvenliği tarafından tutulan onaylı defter ve yasal mevzuatça bulunması gereken belgeler incelenmektedir. Kocaeli’de bulunan avukatlık ofisimizde ceza hukuku alanında profesyonel avukatlarımız ilgili süreçte hukuki destekte bulunmaktadır.
Siz de fikrinizi belirtin