MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT DAVASI NEDİR ?

İlgili konu, Türk Borçlar Kanunu’nun 49. Maddesinde; “Kusurlu ve hukuka aykırı bir fiille başkasına zarar veren, bu zararı gidermekle yükümlüdür.” hükmüyle açıklanmaktadır.  Hükmü kısaca açıklamak gerekirse; hukuka aykırı bir fiil sonucu malvarlığında eksilme meydana gelen kişi bu zararını maddi tazminat olarak talep edebilecekken, bu eylem sonucu yaşamış olduğu fiziksel ve psikolojik elem, üzüntü ve acı nedeniyle de manevi tazminat talep edebilecektir. Dava içerisinde yalnızca maddi veya yalnızca manevi tazminat talebi mümkün olabilmekle birlikte, gündelik yaşamda bu davanın konusunun çoğunlukla; iş kazaları, trafik kazaları, suç işlenmesi gibi olaylar olduğu düşünüldüğünde, maddi zararın da üzerinde manevi zararlar meydana gelmesi itibariyle iki tazminatın birlikte istendiği haller çoğunluktadır.

MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT DAVALARI  HANGİ NEDENLERLE AÇILABİLİR?

Maddi ve manevi tazminat davalarının açılabileceği nedenler kanunda sınırlı olarak sayılmamış, yalnızca bu hususa ilişkin bir çerçeve belirlenmiştir. Bu halde, hükümde bulunan ve aşağıda belirtilecek şartları sağladığı takdirde; haksız olarak uğranılan herhangi bir nedenle maddi veya manevi tazminat davası açılabilmektedir.

Günlük hayatta bu davanın açılmasına en çok sebebiyet veren olaylar şu şekildedir;

  • Suç işlenmesi nedeniyle maddi ve manevi tazminat davası
  • Trafik kazaları nedeniyle maddi ve manevi tazminat davası
  • Malpraktis; doktor hatası kaynaklı maddi ve manevi tazminat davası
  • İş kazaları nedeniyle maddi ve manevi tazminat davası
  • Sözleşme ihlalleri nedeniyle maddi ve manevi tazminat davası

MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT DAVASI NEREDE AÇILIR?

Maddi ve manevi tazminat davasının hangi mahkemeye açılacağı konusunda Hukuk Muhakemeleri Kanunu iki farklı seçenek sunmaktadır. Zarara uğrayan kişi bu davayı HMK md. 6 kapsamında genel yetkili mahkemelerde; yani davalının ikamet adresinde, davalı birden fazla ise herhangi bir davalının ikamet adresinde, davalı tüzel kişi ise merkezinin bulunduğu yer mahkemesinde açabilir.

Aynı zamanda maddi ve manevi tazminat davası HMK 16 kapsamında;

  • Haksız fiilin işlendiği yer mahkemesinde,
  • Zararın haksız fiilin gerçekleştiği yerden farklı bir yerde meydana gelmesi halinde zararın meydana geldiği yer mahkemesinde,
  • Aynı zamanda zarar gören kişinin yerleşim yeri mahkemesinde açılabilir.

Maddi ve manevi tazminat davasında görevli mahkeme ise Asliye Hukuk Mahkemesi’dir.

MADDİ VE MANEVİ TAZMİNAT DAVALARINDA ZAMANAŞIMI

Belirtilecek istisnai durumlar haricinde, haksız fiil nedeniyle maddi ve manevi tazminat davaları; fiil ve failin öğrenilmesinden itibaren 2 yıl, fiil ve fail daha sonra öğrenilse dahi en fazla 10 yıl içerisinde açılmalıdır. Açılmadığı takdirde dava zamanaşımına uğrayacaktır.

Boşanma davası kapsamında talep edilecek maddi ve manevi tazminat talepleri; boşanma davasıyla birlikte istenebileceği gibi, boşanma kararının kesinleşmesinden itibaren 1 yıl içerisinde dava açılmadığı takdirde zamanaşımına uğrayacaktır.

Maddi ve manevi tazminat davasına sebebiyet veren fiil suç teşkil ediyorsa, o fiil için kanunlarda daha az zamanaşımı süresi öngörülse dahi haksız fiil zamanaşımı süresi uygulanır. Suç için daha uzun bir zamanaşımı süresi öngörüldüğü takdirde ise zamanaşımı süresi; suç için öngörülen zamanaşımı süresidir.

Maddi ve manevi tazminat talep edilebilecek hususların çeşitliliği, dava ve ferilerinin nitelikleri, talep edilebilmesinin koşullarının detaylılığı itibariyle, hakkınızı alabilecekken daha büyük zararlara uğramamanız adına; davanız sürecinde ya da dava açmadan önce uzman avukatlarca hukuki danışmanlık/yardım almanızı tavsiye ederiz.