Hemen Göz Atın !
KAMBİYO SENETLERİ
Kambiyo senedi, ticari senet anlamına gelmektedir ve kıymetli evrak niteliğindedir. Türk Ticaret Kanunu kapsamında çek, bono, poliçe kambiyo senetleri olarak kabul edilmektedir.
Kambiyo senetleri sıkı şekil şartlarına bağlıdır ve Türk Ticaret Kanununda belirlenen şekil şartlarına uygun olarak düzenlenmediği takdirde kambiyo senedi niteliği taşımayacaktır. Bu durum İcra ve İflas Kanunu kapsamında Kambiyo Senetlerine Özgü Haciz Yolunun uygulanmasına engel teşkil ederek ilamsız icra takibi başlatılmasına sebebiyet verecektir.
Kambiyo senetleri illetten mücerret senetlerdir yani sebebe bağlı değildir. Kambiyo senetleri bir alacak hakkını içermektedir. Kambiyo senedinin oluşumuna neden olan asıl borç ilişkisi geçersiz olduğu takdirde bu durum kambiyo senedini etkilemeyecektir.
Kambiyo senetleri kanunen emre yazılı senetlerdir ve bir alacak hakkı içermektedir. Alacak hakkına ulaşılabilmesi adına ibraz edilmesi gerekmektedir. Bu nedenle kambiyo senetleri ibraz senetleridir.
Kambiyo senetlerinde aksi öngörülmedikçe müteselsilen sorumluluk esası geçerlidir.
Kambiyo senetlerinde en sık karşılaşılan sorun senetlerin kanunun öngördüğü şekil şartlarına uygun olarak doldurulmamasıdır. Bu nedenle kambiyo senedi düzenlenmeden önce hukuki destek alınması ilerideki aşamalarda sorun yaşamanızın önüne geçmektedir.
6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nda (6102 sayılı TTK) da aynı esas benimsenmiştir. Çek, 6102 sayılı TTK’nın üçüncü kitabı ile 5941 sayılı Çek Kanunu ve bu Kanun uyarınca çıkarılan tebliğlerle düzenlenen bir kıymetli evraktır. 6102 sayılı TTK’nın 670 vd. düzenlemelerine göre çek de poliçe ve bono gibi bir kambiyo senedidir. 6102 sayılı TTK’nın üçüncü kitabında 780-823. maddeleri arasında düzenlenen çeke 818. maddenin yaptığı atıflar çerçevesinde poliçeye ilişkin hükümlerin uygulanması kabul edilmiştir (Bozer, Ali /Göle, Celal: Kıymetli Evrak Hukuku, Ankara, 2018, s:221, 6102 sayılı TTK’nın 778. ve 6762 sayılı eTTK’nın 690, 730. maddeleri).YARGITAY Hukuk Genel Kurulu 2017/1789 E. , 2021/1292 K.
BONO
Bono bir kambiyo senedi olmakla birlikte kıymetli evraktır. Bonoda bonoyu düzenleyen keşideci ile ilk hamili olan lehdar bulunmaktadır. Bonoyu düzenleyen kişi aynı zamanda borçludur. Bono emre yazılı senet niteliğindedir emre veya nama yazılı olarak düzenlenebilir. Bono hükmünde sayılması için Türk Ticaret Kanununda yer alan bulunması gereken zorunlu unsurlar bulunmaktadır. Bu unsurlar bulunmadığı takdirde senet bono olarak değerlendirilmeyecektir.
TTK-776 Bono veya emre yazılı senet;
a) Senet metninde “bono” veya “emre yazılı senet” kelimesini ve senet Türkçe’den başka bir dille yazılmışsa, o dilde bono veya emre yazılı senet karşılığı olarak kullanılan kelimeyi,
b) Kayıtsız ve şartsız belirli bir bedeli ödemek vaadini,
c) Vadeyi,
d) Ödeme yerini,
e) Kime veya kimin emrine ödenecek ise onun adını,
f) Düzenlenme tarihini ve yerini,
g) Düzenleyenin imzasını, içerir
Bonoda bulunması gereken zorunlu ve alternatif zorunlu unsurlar; Bono veya emre yazılı senet kelimeler, belirli bir bedelin ödenmesi konusunda kayıtsız ve şartsız ödeme vaadi,vaadi, kime veya kimin emrine ödenecekse ise onun adını, düzenleme tarihi, düzenleyenin imzası, ödeme yeri, düzenlenme yerini içermesi gerekmektedir.
Günümüzde bono düzenlenirken yapılan en yaygın hatalardan biri, bonoların kayıt ve şarta bağlanarak düzenlenmesidir. Bonoda yer verilecek kayıt ve şartlar kanunen belirlenmiş olup bu kayıt ve şartlar dışında belirtilen hususlar senedinizin bono niteliğini kaybetmesine neden olacaktır.
ÇEK
Çek bir kambiyo senedi olması ile birlikte kıymetlı evraktır. Türk Ticaret Kanunu ile Çek Kanununda yer alan hükümlerin dikkate alınması gerekmektedir. Çek, emre yazılı bir senettir bunun yanı sıra nama ve hamiline yazılı olarak düzenlenebilir. Çekte bonodan farklı olarak muhatap banka, keşideci ve lehdar bulunmaktadır. Çek illetten mücerret bir kıymetli evraktır ve alacak hakkı içermektedir.
TTK 780-1) Çek;
a) Senet metninde “çek” kelimesini ve eğer senet Türkçe’den başka bir dille yazılmış ise o dilde “çek” karşılığı olarak kullanılan kelimeyi,
b) Kayıtsız ve şartsız belirli bir bedelin ödenmesi için havaleyi,
c) Ödeyecek kişinin, “muhatabın” ticaret unvanını,
d) Ödeme yerini,
e) Düzenlenme tarihini ve yerini,
f) Düzenleyenin imzasını, içerir.
Senedin çek niteliğine haiz olabilmesi için Türk Ticaret Kanunda yer alan unsurlar bulunmaktadır. Çekte bulunması gereken zorunlu unsurlar, çek kelimesi, belirli bir bedelin ödenmesi konusunda kayıtsız ve şartsız havale, ödeyecek kişinin, “muhatabın” ticaret unvanını, ödeme yerini, düzenlenme tarihini ve yerini, düzenleyenin imzasını içermesi gerekmektedir.
Zorunlu unsurların bulunmaması halinde Türk Ticaeret Kanununda yer verilen durumlar dışında senet çek niteliğinde kabul edilmeyecektir. Bu durumlar; “Çekte açıklık yoksa, muhatabın ticaret unvanı yanında gösterilen yer ödeme yeri sayılır. Muhatabın ticaret unvanı yanında birden fazla yer gösterildiği takdirde, çek, ilk gösterilen yerde ödenir. Böyle bir açıklık ve başka bir kayıt da yoksa, çek muhatabın merkezinin bulunduğu yerde ödenir. Düzenlenme yeri gösterilmemiş olan çek, düzenleyenin adı yanında yazılı olan yerde düzenlenmiş sayılır.
”
Çek, TTK’da tanımlanmamıştır. Çeke ait hükümler göz önüne tutularak çek şöyle tarif edilebilir: Çek, kanunun öngördüğü belirli şekil şartlarına bağlı, soyut ve kayıtsız şartsız bir bedelin ödenmesi konusunda sadece bankalar üzerine düzenlenebilen, kıymetli evraktan sayılan özel bir havaledir (Tuna., Ergun/ Göç Gürbüz, Diğdem: Ticaret Hukuku Prensipleri Kıymetli Evrak, Ankara 2018, s.268).
15. Bu havalenin yazılı şekilde yapılması, belli şekil şartlarını içermesi ve kayıtsız şartsız bir ödeme yetkisi biçiminde olması gerekir. Diğer kambiyo senetlerinde olduğu gibi çekte de sıkı sıkıya şekle bağlılık esası geçerlidir. Zorunlu unsurlardan birinin bile eksikliği çekin bu niteliğini ortadan kaldırır. Çekin zorunlu unsurları, mülga 6762 sayılı eTTK’nın 692-693. maddelerinde gösterilmiştir (6102 sayılı TTK m.780, 781).
16. 6102 sayılı Türk Ticaret Kanunu’nun “Elden çıkan çek” başlıklı 792. maddesi (eTTK’nın 704. maddesi) ise;
“(1) Çek, herhangi bir suretle hamilin elinden çıkmış bulunursa, ister hamile yazılı, ister ciro yoluyla devredilebilen bir çek söz konusu olup da hamil hakkını 790 ıncı maddeye göre ispat etsin, çek eline geçmiş bulunan yeni hamil ancak çeki kötüniyetle iktisap etmiş olduğu veya iktisapta ağır bir kusuru bulunduğu takdirde o çeki geri vermekle yükümlüdür.” YARGITAY Hukuk Genel Kurulu 2017/1789 E. , 2021/1292 K.
Kambiyo senetleri, Kambiyo Senetlerine Özgü Haciz Yolu veya Genel Haciz Yolu ile icraya konulabilmektedir. Kambiyo Senetlerine Özgü Haciz Yolu ile icraya konulabilmesi için senedin kambiyo senedi niteliğine haiz olması gerekmektedir.
Genel haciz yolu ile kambiyo senetlerine özgü haciz yolu arasında farklılıklar bulunmakta olup bu farklılık takip talebi ve ödeme emri konusunda karşımıza çıkmaktadır. Kambiyo senetlerine özgü haciz yolu neticesinde takip talebi örnek no:10 olarak hazırlanmakla birlikte gönderilen ödeme emrine itirazın yapılması tebliğinden itibaren beş gün içerisinde dava açılmak sureti ile yapılması gerekmektedir.
T.C. Örnek No : 10*
KOCAELİ
İCRA DAİRESİ
2022/………. ESAS
Kambiyo senetlerine (çek, poliçe ve emre muharrer senet) özgü haciz
yolu ile yapılacak takipte ödeme emri
1-Alacaklı ve varsa kanuni temsilcisinin ve vekilinin adı, soyadı, vergi kimlik numarası ve yerleşim yerindeki adresi; alacaklı yabancı ülkede oturuyorsa, Türkiye’de göstereceği yerleşim yerindeki adresi
:
2-Borçlunun ve varsa kanuni temsilcisinin adı, soyadı ve yerleşim yerindeki adresi, alacaklı tarafından biliniyorsa vergi kimlik numarası
:
3- Alacağın veya istenen teminatın Türk parasıyla tutarı, faizli alacaklarda faizin miktarı ile işlemeye başladığı gün, alacak veya teminat yabancı para ise alacağın hangi tarihteki kur üzerinden talep edildiği ve faizi
:
49.866,00
TL 30/30/3030 düzenleme tarihli 30/32/3030 vade tarihli bono. Bono bedelinden 1424 TL kısmi ödeme düşülerek bakiye borç belirlenmiştir. (İstenen: Yıllık Adi Kanuni Faiz)
344,24
TL Takip öncesi işlemiş faiz. (İstenen:%0 Yıllık Diğer)
50.210,24
TL Toplam Alacak
Alacağın tahsili tarihine kadar %9 faizi masraf ve vekalet ücreti ile tahsili,kısmi ödemelerde BK.100 e göre yapılmasını talep ederim. (TBK 100. Md., ) Uygulanacaktır.
4-Senet ve tarihi
:
51.290,00 TL Miktarlı 15/07/2021 Tanzim Tarihli,30/30/3030 Vade Tarihli Senet
5-Bir terekeye karşı yapılan takiplerde mirasçıların adları, soyadları ve yerleşim yerindeki adresleri
:
Yukarıda yazılı borç ve giderleri işbu ödeme emrinin tebliği tarihinden itibaren (10) gün içinde ödeme emrini gönderen icra dairesine ait banka hesabına yatırmanız; takibin dayanağı senet kambiyo senedi niteliğini haiz değilse (5) gün içinde icra mahkemesine şikayet etmeniz, takip dayanağı senet altındaki imza size ait değilse yine bu (5) gün içinde ayrıca ve açıkça bir dilekçe ile icra mahkemesine bildirmeniz, aksi takdirde kambiyo senedindeki imzanın sizden sadır sayılacağı, imzanızı haksız yere inkar ederseniz takip konusu alacağın yüzde onu oranında para cezasına mahkum edileceğiniz, borçlu olmadığınız veya borcun itfa veya imhal edildiği veya alacağın zaman aşımına uğradığı veya yetki hakkında itirazınız varsa bunu sebepleriyle birlikte (5) gün içinde icra mahkemesine bir dilekçe ile bildirerek icra mahkemesinde itirazın kabulüne dair bir karar getirmediğiniz takdirde cebri icraya devam olunacağı, itiraz edilmediği ve borç ödenmediği takdirde (10) gün içinde 74 üncü maddeye, itiraz edilipte reddedildiği takdirde ise (3) gün içinde 75 inci maddeye göre mal beyanında bulunmanız, bulunmazsanız hapisle tazyik olunacağınız, hiç mal beyanında bulunmaz veya gerçeğe aykırı beyanda bulunursanız ayrıca hapisle cezalandırılacağınız ihtar olunur. 30/30/3030
(İİK m.168)
Banka Adı : T. Vakıflar Bankası T.A.O.
Iban No :
Vergi Dairesi Adı / No:
Diğer yazılarımıza göz atabilirisiniz;
Yurtdışında Yapılan Evliliklerin Durumu ,
Siz de fikrinizi belirtin